Minder erf- en schenkbelasting voor samenwonende familieleden

Voor samenwonende familieleden kan door de zogenoemde samentelregeling een nadelig effect optreden in erf- en schenkbelasting. Door een goedkeuring van de staatssecretaris blijft deze samentelregeling met terugwerkende kracht soms buiten toepassing voor deze familieleden. Voor wie geldt dit precies en wat is het voordeel?

Partner in de erf- en schenkbelasting
Familieleden die vijf jaar op hetzelfde woonadres staan ingeschreven, kunnen voor de schenk- en erfbelasting elkaars partner zijn. Dit geldt voor alle familieleden, dus bijvoorbeeld broers en zussen en neven en nichten. Dit geldt niet voor zogenaamde bloedverwanten in de rechte lijnen, zoals ouders en kinderen en grootouders en kleinkinderen.

Voordelen
Als familieleden fiscaal elkaars partner zijn kan dat bepaalde voordelen hebben, zoals hogere vrijstellingen in de schenk- en erfbelasting.

Nadeel door samentelregeling
Nadeel is echter dat voor partners de zogenoemde samentelregeling in de erf- en schenkbelasting van toepassing is. Partners worden dan voor de berekening van deze belastingen als één persoon aangemerkt. Voor partners die tevens familielid van elkaar zijn, zoals twee broers, kan dit vervelend uitpakken.

Voorbeeld samentelregeling
Stel, een vader schenkt aan zijn beide zoons in 2022 een bedrag van € 5.000. Dan valt dit bedrag voor beide zoons in principe onder de jaarlijkse vrijstelling van in 2022 € 5.677. Zij betalen dan geen schenkbelasting. Zijn beide zoons meerderjarig en wonen zij samen - bijvoorbeeld nog thuis -, dan is de kans aanwezig dat zij elkaars partner zijn voor de schenkbelasting. In dat geval is slechts één keer de jaarlijkse vrijstelling van € 5.677 van toepassing en moet over een bedrag van € 4.323 10% schenkbelasting betaald worden.

Eenzelfde nadeel kan zich voordoen in de erfbelasting.

Goedkeuring staatssecretaris
Daarom heeft de staatssecretaris onlangs goedgekeurd dat partners die een schenking of erfenis krijgen van dezelfde schenker of uit dezelfde nalatenschap voor de samentelregeling onder voorwaarden niet als één persoon worden aangemerkt.

Voorwaarden goedkeuring
Een voorwaarde voor de goedkeuring is dat het partnerschap uitsluitend ontstaan is doordat zij minimaal vijf jaar op hetzelfde woonadres staan ingeschreven. Er mag dus niet op andere gronden, bijvoorbeeld door een notarieel samenlevingscontract, al een partnerschap zijn. Verder moeten de partners familieleden van elkaar zijn (bloedverwant of aanverwant) en moet er tussen de schenker/overleden persoon en de ontvangers van de schenking/erfenis eenzelfde graad van bloedverwantschap of aanverwantschap bestaan.

Terugwerkende kracht goedkeuring
De goedkeuring geldt vanaf 23 april 2022 maar heeft een terugwerkende kracht van vijf jaar. Ontving u de afgelopen vijf jaar een schenking of erfenis waarover u meer belasting betaalde door de samentelregeling? Dan kunt u de Belastingdienst verzoeken om een teruggaaf.

Let op!
Als het al bijna vijf jaar geleden is dat u de schenking of erfenis kreeg, moet u snel in actie komen. Uw verzoek moet namelijk binnen vijf jaar na het moment van de schenking of erfenis bij de Belastingdienst binnen zijn.

Betaalde u in de afgelopen vijf jaar (meer) erf- of schenkbelasting omdat een samenwonend familielid eenzelfde schenking of erfenis ontving? Overleg dan met onze adviseurs of u mogelijk een beroep kunt doen op de goedkeuring van de staatssecretaris.